Ekonomia współdzielenia (sharing economy), zero-waste, czyli z ekologią za Pan brat. Co warto o tym wiedzieć?

Opublikowano przez

Ekonomia współdzielenia (economy sharing) i koncepcja określana jako „zero odpadów” (no-waste, zero-waste) to dwie powiązane ze sobą idee. Wzbudziły one duże zainteresowanie w ostatnim czasie. A to ze względu na ich potencjał do zmiany tradycyjnych wzorców ekonomicznych i zmniejszenia oddziaływania na środowisko.

Co oznaczają oba te pojęcia? Przeczytaj nasz tekst, a poznasz odpowiedź!

Zanieczyszczenie środowiska naturalnego to palący problem!

Zanieczyszczenie środowiska i związana z tym nadmierna eksploatacja zasobów planety to dwa poważne problemy, które stoją przed ludzkością w XXI wieku. Problemy te mają negatywny wpływ na zdrowie ludzi, bioróżnorodność, klimat i jakość życia. Zanieczyszczenie środowiska jest spowodowane m.in. przez:

  • emisję gazów cieplarnianych,
  • zanieczyszczenie powietrza, wody i gleby,
  • produkcję odpadów.

Z koeli nadmierna eksploatacja zasobów planety bezpośrednio jej nie niszczy, ale również stanowi palący problem; polega ona na niewspółmiernym zużyciu zasobów naturalnych (woda, energia, surowce) w stosunku do ich regeneracji i dostępności.

Zanieczyszczenie środowiska i nadmierna eksploatacja zasobów planety są często powiązane ze sobą; właściwie, jest to samonapędzający się mechanizm. Przykładowo, nadmierne zużycie energii opartej na paliwach kopalnych prowadzi do wzrostu emisji gazów cieplarnianych, które z kolei przyczyniają się do globalnego ocieplenia i zmian klimatu. Zmiany klimatu z kolei zwiększają ryzyko wystąpienia problemów w postaci:

  • suszy,
  • powodzi,
  • pożarów,
  • klęsk żywiołowych, które zagrażają dostawie wody, żywności i bezpieczeństwu ludzi.

Z kolei, zanieczyszczenie wody i gleby ogranicza dostępność i jakość zasobów naturalnych.Co zmusza ludzi do poszukiwania alternatywnych źródeł, często kosztem innych ekosystemów i gatunków.

Zanieczyszczenie środowiska

Zanieczyszczenie środowiska i nadmierna eksploatacja zasobów planety stanowią podstawowe wyzwanie i zagrożenie dla zrównoważonego rozwoju oraz dobrobytu całej ludzkości. Dlatego też, konieczne jest podjęcie działań na różnych poziomach, aby im zapobiegać i ograniczać wynikające z tego negatywne konsekwencje. Poszczególne państwa oraz Unia Europejska jako całość podejmują różne inicjatywy i polityki, aby promować ekologię i oszczędność zasobów. Na przykład, UE przyjęła Zielony Ład dla Europy, który ma na celu osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku, poprzez inwestycje w czystą energię, transport, rolnictwo, gospodarkę o obiegu zamkniętym i ochronę bioróżnorodności. Ponadto, UE wspiera współpracę i dialog międzynarodowy na rzecz globalnego porozumienia klimatycznego i zrównoważonych celów rozwoju.

Jednak, działania państw i organizacji międzynarodowych nie wystarczą, jeśli nie będą poparte przez zaangażowanie i zmianę zachowań obywateli. Każdy z nas może przyczynić się do ochrony środowiska i racjonalnego wykorzystania zasobów planety poprzez codzienne, wydawałoby się –  banalne – gesty. Na przykład, możemy:

  • ograniczać zużycie energii oraz wody,
  • segregować odpady z myślą o ich późniejszym recyklingu,
  • unikać jednorazowych i plastikowych produktów,
  • wybierać ekologiczne produkty lokalnego pochodzenia (odpadają wówczas koszty transportu międzynarodowego, co również przyczynia się do zanieczyszczenia powietrza),
  • korzystać z transportu publicznego lub roweru,
  • sadzić drzewa czy kwiaty,
  • wspierać organizacje i inicjatywy proekologiczne.

Wszystkie te działania nie tylko pomogą nam zaoszczędzić pieniądze i poprawić zdrowie, lecz także przyczynią się do poprawy jakości życia i dobrobytu przyszłych pokoleń.

Ekonomia współdzielenia. Podstawowe informacje

Sharing economy to taki system społeczno-ekonomiczny, który opiera się na współdzieleniu zasobów (produkty, usługi i wiedza) poprzez relacje między konsumentami, którzy „w normalnym trybie” kupowaliby takie dobra. W pewnym uproszczeniu można sharing economy określić jako koncepcję, w której pożycza się zamiast kupować.

Wzrost popularności tej koncepcji nastąpił w dużej mierze dzięki szybkiej ewolucji platform cyfrowych, które pozwalają jednostkom łączyć się i wymieniać zasoby i umiejętności w bardziej efektywny i nowatorski sposób. Jedną z głównych cech ekonomii współdzielenia jest wykorzystywanie zasobów, które normalnie nie byłyby wykorzystywane.

Może to dotyczyć czegokolwiek, od wolnych miejsc do zamieszkania czy niewykorzystywanych pojazdów, przez ubrania aż po specjalistyczne sprzęty i narzędzia. Poprzez umożliwienie jednostkom wynajmowania lub współdzielenia tych zasobów z innymi, ekonomia współdzielenia ma na celu maksymalizację wykorzystania dostępnych zasobów oraz ograniczenie potrzeby nadmiernego zużycia i produkcji.

Takie podejście nie tylko przynosi korzyści ekonomiczne poprzez tworzenie dodatkowych źródeł dochodu dla właścicieli zasobów, ale także przyczynia się do bardziej zrównoważonego użytkowania zasobów oraz zmniejszenia całkowitej ilości odpadów.

To jeszcze nie wszystko, ponieważ ekonomia współdzielenia promuje przejście od posiadania do korzystania, podważając tradycyjną koncepcję własności jako miernika bogactwa i statusu. Zamiast posiadać przedmioty na własność, jednostki są zachęcane do używania dóbr i usług na czasowy lub okresowy. To spowodowało wzrost różnorodnych platform współdzielenia dla zakwaterowania, transportu i innych towarów, umożliwiając jednostkom dostęp do zasobów bez obciążenia długotrwałym posiadaniem i związanymi z tym kosztami i zobowiązaniami. Oprócz korzyści ekonomicznych i środowiskowych, ekonomia współdzielenia także sprzyja poczuciu wspólnoty i współpracy. Bezpośrednie kontakty między jednostkami zaangażowanymi we współdzielenie zasobów mogą prowadzić do budowania zaufania i tworzenia więzi społecznych, tworząc bardziej odporną i zintegrowaną społeczność.

Tak rozumiana ekonomia współdzielenia ma potencjał wzmocnienia jednostek i małych firm, umożliwiając im nowe możliwości generowania dochodów i dotarcia do szerszej publiczności poprzez platformy cyfrowe.

Zero-waste, no-waste. Z czym to się je?

Równolegle do ekonomii współdzielenia, koncepcja braku odpadów (przyznajcie, że lepiej brzmi to w języku angielskim: zero-waste, no-waste) dąży do bardziej zrównoważonego podejścia w kwestii:

  • wykorzystania zasobów,
  • konsumpcji.   

W ramach koncepcji zero-waste akcentuje się również możliwość ponownego wykorzystania (reusing) oraz recyklingu materiałów w celu minimalizacji ilości odpadów oraz ich negatywnego wpływu na środowisko. W pewnym sensie zero-waste również kwestionuje „tradycyjny” model produkcji i konsumpcji, w którym zasoby są wydobywane, przetwarzane, używane i wyrzucane, promując podejście „gospodarki cyrkularnej”, w którym zasoby są wykorzystywane jak najdłużej, a ich wartość jest zachowywana i regenerowana po zakończeniu ich okresu użytkowania.

Koncepcja zero-waste odnosi się do redukcji odpadów, w tym również ograniczenia stopnia marnotrawstwa energii i wody. Dzięki temu możliwa staje się minimalizacja zanieczyszczeń i emisji CO2 do atmosfery. Dlatego też nie powinno nas dziwić, że na szczeblu unijnym wzywa się do przyjęcia zrównoważonych praktyk i technologii, które umożliwiają efektywne wykorzystanie zasobów i zachowanie naturalnych ekosystemów.

Koncepcja braku odpadów ściśle współgra z ekonomią współdzielenia, ponieważ obie te idee zgodnie podkreślają rolę, jaką pełni we współczesnym świecie efektywne wykorzystanie zasobów. A także możliwość ograniczenia zbędnej konsumpcji. Poprzez promowanie idei współdzielenia oraz ponownego wykorzystania towarów i usług ekonomia współdzielenia przyczynia się do osiągnięcia celu w postaci braku odpadów poprzez wydłużenie okresu użytkowania produktów i redukcję zapotrzebowania na nową produkcję. W ten sposób oba koncepty współpracują, tworząc bardziej zrównoważone i cyrkularne podejście do działalności gospodarczej.

Sharing economy i zero-waste sposobem na zanieczyszczenie środowiska naturalnego?

Zarówno ekonomia współdzielenia, jak i no-waste stanowią odejście od tradycyjnego modelu ekonomicznego, który został skrytykowany ze względu na jego destrukcyjny wpływ na środowisko naturalne oraz wynikające z tego wyczerpywanie zasobów.

Zamiast tego, opisywane pomysły oferują wizję bardziej zrównoważonego i regeneracyjnego systemu ekonomicznego, który promuje efektywność zasobów, równość społeczną i opiekę nad środowiskiem. Poprzez wspólne wysiłki jednostek, przedsiębiorstw i decydentów politycznych, koncepcje te mają potencjał wywołania znaczących zmian w sposobie, w jaki:

  • produkujemy,
  • konsumujemy,
  • oddziałujemy na świat wokół nas.
W obliczu globalnych wyzwań, takich jak zmiany klimatyczne, deficyt zasobów i nierówności społeczne, zasady ekonomii współdzielenia i braku odpadów oferują realne rozwiązania, które mogą przyczynić się do bardziej odpornego i zrównoważonego przyszłego dla wszystkich.

Sharing economy i zero-waste. Przykłady firm oraz inicjatyw

Przykłady firm działających w obszarze ekonomii współdzielenia obejmują np. takie platformy jak:

  • Airbnb. Platforma ta umożliwia użytkownikom wynajmowanie krótkoterminowych zakwaterowań, takich jak mieszkania, domy, pokoje hotelowe, czy nawet namioty. To umożliwia wykorzystanie nieużywanych przestrzeni i generowanie dodatkowych dochodów dla gospodarzy;
  • Uber. Jest to platforma umożliwiająca łączenie kierowców z pasażerami, co umożliwia wykorzystanie nieużywanych pojazdów i umożliwia pasażerom łatwiejszy dostęp do transportu;
  • BlaBlaCar. To platforma umożliwiająca pasażerom podróżowanie z innymi, dzieląc koszty podróży samochodem, co prowadzi do efektywniejszego wykorzystania istniejących zasobów transportu;
  • Zero Waste Europe. Zero Waste Europe to działająca na szczeblu międzynarodowym organizacja zajmująca się promowaniem praktyk braku odpadów w Europie poprzez edukację, kampanie i wspieranie działań społeczności lokalnych w kierunku zmniejszania ilości opadów;
  • Krakowski Instytut Ekologii. Jest to organizacja w Polsce, która prowadzi edukację i szkolenia na temat braku odpadów. A także wspiera inicjatywy lokalne zmierzające do ograniczenia ilości odpadów poprzez recykling, ponowne wykorzystanie i minimalizację zużycia;
  • The Bulk Store. To przykład inicjatywy no waste w Polsce, która promuje zakupy w opakowaniach wielokrotnego użytku, umożliwiając klientom unikanie jednorazowych opakowań i zmniejszanie ilości generowanych odpadów;
  • Loop. Jest to inicjatywa globalna, która umożliwia konsumentom zakup produktów codziennego użytku w opakowaniach wielokrotnego użytku. Tym samym zmniejszając ilość odpadów produkowanych przez tradycyjne opakowania jednorazowe.

Zapewne znasz niektóre z nich (jesteśmy pewni, że m.in. Blablacar oraz Uber)?

Te przykłady pokazują, jak firmy i inicjatywy na całym świecie angażują się w ekonomię współdzielenia. A także praktyki braku odpadów, dążąc do bardziej zrównoważonego i efektywnego wykorzystania zasobów.

FAQ – Najczęściej zadawane pytania

  1. Co to jest ekonomia współdzielenia?

Ekonomia współdzielenia to system społeczno-ekonomiczny oparty na współdzieleniu zasobów, takich jak produkty, usługi i wiedza, między konsumentami. W ramach tego modelu, zamiast kupować, korzystamy z dóbr, które normalnie kupilibyśmy „na stałe”.

  1. Czym jest koncepcja „zero-waste”?

Koncepcja „zero-waste” dąży do bardziej zrównoważonego podejścia do wykorzystania zasobów i konsumpcji. Obejmuje minimalizację ilości odpadów poprzez ponowne wykorzystanie, recykling i ograniczenie marnotrawstwa energii i wody. Koncepcja ta współgra z ekonomią współdzielenia, ponieważ obie idee podkreślają znaczenie efektywnego wykorzystania zasobów oraz ograniczenia zbędnej konsumpcji.

  1. Jak ekonomia współdzielenia i zero-waste przyczyniają się do ochrony środowiska?

Zarówno ekonomia współdzielenia, jak i koncepcja zero-waste oferują bardziej zrównoważony i regeneracyjny system ekonomiczny. Poprzez efektywne wykorzystanie zasobów, ograniczenie ilości odpadów i promowanie równości społecznej, te idee mają potencjał przyczynić się do zmiany sposobu, w jaki produkujemy, konsumujemy i oddziałujemy na środowisko.